تحلیل سطوح اخلاق ورزشی، شخصیت و هدف گرایی دانشجویان ورزشکار کشور: ارائه ی مدل های علّی

ورزش در اصل ماهیت اجتماعی دارد و ورزشکاران در حیطه ی اجتماعی ورزش، در ارتباط با یکدیگر، در تعامل با یکدیگر و تأثیرگذار بر یکدیگر هستند. به دلیل همین ماهیت است که ورزش فرصت مناسبی برای بروزاعمالی از سوی ورزشکار می شود که برای دیگران پیامد مثبت و مفیدی به ارمغان می آورد. اقداماتی نظیر کمک کردن به رقیب یا حریف آسیب دیده یا حمایت از هم تیمی که بازی ضعیفی از خود ارائه داده است،ازجمله ی این کارهاست. در عین حال و درست به دلیل همین ماهیت اجتماعی بودن، ورزش زمینه ای بالقوه برای ظهور تقلب، دروغگویی، تهدید و آسیب رساندن به رقیبان و به طور خلاصه درگیر شدن در رفتاری می شود که برای دیگران نتایج منفی و زیانباری به همراه دارد. با این مقدمه پژوهشگر می دانست که ماهیت رقابتی ورزش شرایط تنش زایی ایجاد می کند و این شرایط زمینه را برای پدیدار شدن رفتار های خشن ،ضد اجتماعی و حتی غیر اخلاقی فراهم می کند، اما در عین حال پژوهشگر با سئوالی مواجه شد مبنی بر این که" به راستی چرا در شرایط یکسان رفتار بازیکنان با هم متفاوت است؟ چرا زمانی که دو بازیکن در جریان بازی با همدیگر برخورد کرده و زمین می خورند ،یکی سعی می کند به حریف خود کمک کند تا برخیزد اما دومی پرخاش می کند؟با مطالعه پیرامون این موضوع مشخص شد که حداقل دو عامل مهم مشارکت کننده ی احتمالی در نوع رفتار و تصمیم گیری اخلاقی افراد در محیط ورزشی و حتی غیر ورزشی وجود دارند ،یکی انگیزش و دیگری شخصیت . از این رو فرضیه هایی در مورد رابطه و تاثیر این عوامل بر اخلاق ورزشکار تنظیم شد و از آنجا که پژوهشگر سابقه ی کار در حوزه ی ورزش دانشجویی داشت و با تشکیلات آن آشنا بود با مشورت اساتید ،جامعه آماری خود را دانشجویان ورزشکارتعیین کرد و نمونه را ازبین دانشجویان ورزشکار عضو تیم های منتخب دانشگاههای تحت پوشش وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری انتخاب کرد. نحوه ی انتخاب نمونه به صورت نمونه گیری خوشه ای واز بین دانشگاههای مناطق نه گانه بعلاوه ی دو دانشگاه پیام نور و علمی-کابردی بود. چون احتمال تاثیر دو عامل دیگر یعنی جنسیت و نوع رشته ورزشی نیز پیش بینی شده بود به حکم قرعه دو رشته انفرادی و دو رشته گروهی برگزیده شدند . به منظور جمع آوری داده ها ،پرسشنامه ای مرکب از چهار بخش (جمعیت شناختی ،شخصیت ،اخلاق ورزشی و هدف گرایی ) فراهم شد و به منظور اطمینان از مناسب بودن آن با افراد متخصّص مشورت شد ونیز یک تحقیق مقدماتی انجام گرفت تا در پایان روایی و پایایی ابزار تاییدگردید. با همکاری اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری پرسشنامه ها برای دانشگاههای نمونه ارسال ،و عودت داده شد.تعداد 399 پرسشنامه در تجزیه و تحلیل نهایی داده ها مورد استفاده قرار گرفتند .از بین افراد نمونه شرکت کننده در این تحقیق 208 نفردختر و 191 نفر پسر ،به صورت 169 نفر از رشته های ورزشی انفرادی و230 نفر از رشته های گروهی بودند.روش تحقیق به کار رفته روش توصیفی و همبستگی است برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی ، رگرسیون چند متغیره استفاده شد و برای تبیین قدرت پیش بینی متغیرهای مذکور تحلیل مسیر نیز به کار رفت. بعضی از نتایج به دست آمده از این تحقیق به شرح ذیل است: - بین سه متغیر اصلی تحقیق رابطه ی همبستگی معنی داری وجود دارد. - متغیر جنسیت تنها در مدل کلی از طریق هدف گرایی بر اخلاق ورزشی اثر غیرمستقیم دارد. - این تحقیق اثر مستقیم و غیر مستقیم شخصیت بر اخلاق ورزشی در میان چهار گروه نمونه، 1-دختران رشته های انفرادی 2- دختران رشته های ورزشی گروهی 3- پسران رشته های ورزشی انفرادی و4- پسران رشته های ورزشی گروهی را تأیید کرد. - مدل اصلی تحقیق که مورد آزمون قرار گرفت: • با توجه به یافته های به دست آمده از این تحقیق ، لازم است به منظور ارتقا ء سطح اخلاق ورزشی ، طراحی برنامه هایی در جهت توسعه شخصیت و هدف گرایی (به عنوان پیش بینی کننده اخلاق ورزشی) در اولویت قرار گیرند.